#8. What A Ride...

Terwijl het alsmaar harder begint te regenen, fiets ik weg van de Spectrumschool in Deurne, weg van de laatste groep jongeren die ik opzocht voor een ontmoeting. De voorbije zes weken gaf ik in totaal twintig workshops aan pubers in alle maten en soorten. Een intens traject, waarin ik adolescenten uitnodigde om hun hoofd af te zetten, hen uitdaagde om zichzelf fysiek te bevrijden en hun binnenwereld uit te drukken, via de vorm die hen het meest lag : met eigen of andermans woorden, via knipsels en plaksels, aan de hand van tekeningen of door het delen van muziek. Twintig keer kreeg ik hen mee, zij het wel telkens op een ander punt in de workshop. Sommige groepen zaten al in de flow nog voor ik binnen kwam, enkele andere groepen boden weerstand tot na de fysieke opdrachten. Maar allemaal kreeg ik ze mee de creatie-brainstorm in. Elke groep had zijn eigen energie, boodschap en stempel : what a ride! Er gingen meer dan tweehonderd jongeren door mijn handen, totaal verschillend qua leeftijd, geslacht, etniciteit, taalvaardigheid, sociale achtergrond, cognitief en/of creatief potentieel. Als iemand zich op dit moment afvraagt of ik, doorheen deze tournee, meer inzicht heb gekregen in het puberbrein, dan is het antwoord negatief. Maar dat is helemaal niet erg, want de output van dit avontuur is enorm. In mijn werkruimte hangen momenteel massa's collages van diverse Utopia's, Hoofden Vol Gedachten, ellenlange lijsten met Ja/Nee-vragen Voor Leeftijdsgenoten, bladen vol Associatieve Schrijfsels, verschillende Portretten van Toekomstige Volwassenen, als ook portretten van Innerlijke Demonen, Manifesten Voor Toekomstige Leiders - waarbij ik me de vraag stel of ik niet best een tolk Nederlands-Russisch inhuur omdat deze manifesten, niet enkel toekomstige, maar ook de huidige wereldleiders zeer positief zouden kunnen beïnvloeden - en op mijn Spotify-account ben ik bezig met de samenstelling van een gigantische lijst, met daarin de meest uiteenlopende muziek die een mens zich maar kan voorstellen. Een puberhart dat troost zoekt, is duidelijk niet voor één (muzikaal) gat te vangen.

Wat een rijkdom bracht de voorbije periode. En ook de laatste drie workshops waren beklijvend. Op woensdag was ik in Merelbeke om te werken met de jonge acteurs van Het Schelde-offensief, een theaterwerkplaats voor spelers met een beperking, die collega F in 2017 oprichtte. Geweldig dat hij dat deed, want deze jongeren zijn een geschenk om mee te werken. Tijdens de kring-oefeningen zijn ze nog wat aftastend, al merk ik dat sommigen heel snel voluit gaan. Wanneer ik met de bewegingsopdrachten in de ruimte begin, zijn ze allemaal in focus en straalt er een enorme intensiteit af van de speelvloer. Heerlijk om zien, hoe al deze verschillende jonge mensen, zich smijten en flexibel switchen tussen bewegingskwaliteiten en emoties, tussen solo en collectief. Ook hebben ze een grote eigenheid : elk van deze jongeren bezit een puur en uniek universum, dat ze genereus met mij delen. Iets wat ik vaker zie bij mensen met een beperking, waardoor ik geneigd ben hen eerder te definiëren als "mensen met een verrijking". Het is net omdat het hen meestal ontbreekt aan zogeheten 'sociaal aangepast gedrag', dat ze heel dicht bij hun kern blijven. Dat laatste is iets dat onze maatschappij - in deze tijd vol exposure - heel erg nodig heeft. Hun droomwerelden kwamen dan ook vloeiend tot leven, omdat zij eigenlijk geen visualisatie nodig hebben, om hun fantasie aan te wakkeren. Zo beschrijft K een wereld, waarin het einde van zijn boek - waar hij al een hele tijd aan werkt - vorm krijgt : de oude man in zijn verhaal wordt opnieuw jong en komt zo terecht in een loop , waarbij alles weer opnieuw begint. M spreekt met lichtjes in de ogen over een sprookjeswereld, waarin de figuren uit alle verhalen allemaal samen vertoeven en waarin zij als Belle naast Het Beest loopt. G vertelt over een tweeledig Utopia, dat zich manifesteert in flitsen, die elkaar de hele tijd afwisselen : aan de ene kant ziet hij een wereld, waarin hij vecht met Pockemons, aan de andere kant spot hij zichzelf als DJ op Tomorrowland . M, die thuis wel zeventig Barbie-poppen heeft - en gedurende haar leven twintigduizend poppen willen sparen - droomt van een wereld vol levende exemplaren, die aan het zwembad zitten en spelen in een modderpoel. T hoort veel wind en auto's en A vertelt dat ze haar Utopia niet echt te zien krijgt, omdat ze gedurende de visualisatie wordt afgeleid door een lucide droom van enkele nachten geleden. Toch maakt ze tijdens de creatiebrainstorm resoluut een tekening van een hele grote villa, met verdiepingen en lusters.

Totaal andere werelden komen op mij af, als ik de dag erna aan de slag ga met twee klassen van de richting "Zorg&Welzijn" op de Spectrumschool. Met de eerste groep - vijfdejaars - moet ik echt werken om hen in focus te krijgen ; het is een heterogene groep waarin enkele leerlingen zitten, die duidelijk weerbarstig zijn tegenover het schoolgebeuren en alles wat daarbij hoort. Aanvankelijk ben ik bang dat het mij, voor de eerste keer in de hele reeks, niet zal lukken om van deze groep output te genereren. Toch gaan ze, na een turbulent eerste deel, wel gretig in op de keuze-opdrachten : veel van deze leerlingen kiezen voor het beschrijven van hun gedachten , als ook voor het stellen van vragen aan leeftijdsgenoten : "Voel je je gelukkig? Geloof je in een leven na de dood? Ben je dankbaar met wat je hebt? Heb je respect voor andere religies, afkomsten, culturen en ouderen ? Denk je dat je lief genoeg bent voor de mensheid? Ben je op dit moment verliefd? Hoe zie je jezelf over vijf jaar? " zijn slechts enkele van de vele en mooie vragen die ze stellen aan hun klasgenoten. De gedachten die gedeeld worden, gaan alle kanten uit, al is er één meisje dat zich vooral richt op inwendige spinsels, die beginnen met 'waarom' en die ze gretig voorleest aan de groep : "Waarom moeten we eerst studeren, dan werken en dan sterven? Waarom bestaat geld als het toch iedereen pijn doet? Waarom breken mensen elkaar de hele tijd af? " mijmert ze hardop. Een jongen verzucht dat de mensheid hopeloos is en niks bijdraagt aan de planeet. Dieren hebben daarentegen wel een gunstige invloed, volgens hem. Daarop reageert Y dat hij dat niet mag zeggen, want dat God een plan heeft. Ze zegt dat wij gewoon onze plaats moeten kennen, omdat het proces zich toch voltrekt zoals Hij het wil. Daarom is 'goed doen' de enige opdracht die wij, als nederige mensheid, hebben. Y en Y discussiëren nog even verder, want uiteraard zijn ze beiden overtuigd van hun gelijk.

In de namiddag werk ik met de allerlaatste groep, bestaande uit zeven jongeren en twee leerkrachten. Als ik, terwijl ik nog aan het installeren ben, in een terloopse uitspraak van één meisje, weerstand hoor tegenover mijn workshop, spiegel ik haar fel. Mijn ogen veranderen in bliksems en met verbaal vuur dien ik haar van antwoord. Het is de eerste keer in mijn hele tournee als puberfluisteraar, dat ik dit doe. Ik leid er uit af dat ik moe ben, maar ook dat ik dit werk - het tot expressie brengen van een heel divers spectrum aan jongeren -doe als speler. Voor mij is acteren, naast spielerei in fictieve universa, een manier om uitdrukking te geven aan wat er net onder de oppervlakte leeft ; om de energie die ergens hangt, te absorberen en vervolgens te transformeren via expressie. Mijn vulkanische aanzet aan het begin van deze werksessie, past daar perfect in en dient zijn doel, want deze laatste groep, laveert zich - nadat ze wakker werden geschud door mijn kortstondig onweer - gefocust en energiek doorheen alle opdrachten : ze genieten van de ludieke oefeningen in de kring, van het werken rond bewegingskwaliteiten en van de variaties in het dansen. Ook tijdens de visualisatie en de creatie-brainstorm geven ze zich over : ze vertellen over hun droomwereld vol haardvuren en vrienden en paradijselijke plekjes waar paarden over het strand galopperen. Over oorden waar iedereen respect heeft voor iedereen omdat elke mens simpelweg 'mag zijn wie hij is'. Het is een wens die de voorbije periode heel vaak terug is gekomen. Het mag dan ook duidelijk zijn dat jongeren van nu, de oordelen die hen langs alle kanten om de oren vliegen, meer dan beu zijn en dat de meesten onder hen volledig open staan, voor de mens in al zijn vormen.

Ik kijk enorm uit naar het schrijfproces, al laat ik de komende dagen alles even los, om over een kleine week mijn jeugdige schrijfcoaches voor het eerst te raadplegen. Ik ga hen aanspreken over het werk van hun leeftijdsgenoten die ik 'overal te velde' zag, en hen vragen dit mee te absorberen, te filteren en te beschouwen, om daarna het warme gezelschap van mijn schrijftafel op te zoeken. Twee maand lang ga ik een poging doen om het puberbrein op papier te krijgen, daarin gevoed en bijgestuurd door reflecties van mijn groep ervaringsdeskundigen en van N, een warme collega - en zeer goede schrijver - die zal fungeren als outside eye.

Grote dank aan alle jongeren die ik mocht ontmoeten de voorbije weken. Jullie voeding is rijk, veelzijdig en in dit project vooral onontbeerlijk. Een spannend en uniek schrijfproces staat mij te wachten.